prvog od drugog tona i sistoličkog od dijastoličkog šuma.

Prvi ton bude pojačan uz povećan srčani udarni volumen: kod povišene temperature, anemije te u uzbuđenju. Prvi je ton pojačan i u mitralnoj stenozi i uz skraćen PQ-interval. Oslabljen je kod miokarditisa, perikarditisa i hipotireoze.

Drugi je ton i normalno pocijepan jer se aortni zalistak zatvara malo prije pulmonalnoga. Širina ove fiziološke pocijepanosti drugog tona varira s respiracijom u zdrave djece: u inspiriju je ona šira, u ekspiriju uža. U prirođenim manama srca s velikim lijevo-desnim šantom, a osobito kod defekta atrijskog septuma, pocijepanost drugog tona je šira nego normalno i nepromjenjiva, tj. neovisna o respiracijskom ciklusu. Ove se pojedinosti katkad mogu utvrditi samo fonokardiografski. U težoj pulmonalnoj stenozi drugi je ton obično oslabljen jer je aortna komponenta drugog tona pokrivena sistoličkim šumom, a ton zatvaranja pulmonalnih zalistaka je oslabljen. Obrnuta pocijepanost drugog tona (aortna komponenta poslije pulmonalne) nađe se uz tešku aortnu valvularnu stenozu, kod zatajenja lijeve klijetke, bloka lijeve grane i kod WPW-sindroma.

Treći srčani ton čuje se u velikog broja zdrave djece u početku dijastole kao tih, niskofrekventan ton uzrokovan vibracijama torakalne stijenke u fazi brzog punjenja. U akutnom miokarditisu i u insuficijenciji srca druge etiologije, znatno pojačan treći srčani ton dio je protodijastoličkog galopnog ritma koji obično označava tešku bolest.

Četvrti srčani ton gotovo je uvijek patološki, niskofrekventan je ton uzrokovan vibracijama ventrikularnog dijela miokarda pri kontrakciji atrija. Znak je poremećene rastegljivosti ventrikula (npr. uz hipertrofičnu ili dilatacijsku kardiomiopatiju ili miokarditis).

Ejekcijski tonovi („klikovi”) jesu visokofrekventni, poput praska, bolje se čuju membranom stetoskopa. Javljaju se u ranoj sistoličkoj fazi kod valvularne stenoze aorte ili pulmonalne arterije te dilatacije aortnog korijena ili glavnog stabla plućne arterije. Aortni „klik” najbolje se čuje u području između apeksa srca i u 4. međurebrenom prostoru lijevo parasternalno. Kao izdvojena pojava bez popratnog šuma uvijek upućuje na mogućnost postojanja bikuspidalne aortne valvule, koja se nalazi u približno 1% populacije.

Posebno mjesto pripada mezosistoličkom „kliku” praćenom šumom u drugoj polovici sistole. Riječ je o prolapsu mitralnog zaliska; najbolje se čuje u području apeksa, obično bolje u stojećem ili sjedećem položaju.

Sistolički šum može po načinu nastanka i akustičkim obilježjima biti ejekcijski ili regurgitantni.

Ejekcijski šum nastaje prolazom mlaza krvi kroz stenotično pulmonalno ili aortno ušće ili povećanjem brzine protoka krvi kroz arterijska ušća. Počinje nekoliko djelića sekunde nakon prvog tona, tek kad se otvore semilunarna ušća i kada krvna struja kroz njih postigne određenu brzinu. Intenzitet mu se postupno povećava do sredine sistole i onda polako slabi do kraja sistole, tako da fonokardiografski ima oblik vretena. Nasuprot tomu, regurgitantni šum (pansistolički, holosistolički) nastaje vraćanjem krvi kroz insuficijentno mitralno ili trikuspidalno ušće ili kroz defekt ventrikularnog septuma. U ovim slučajevima krvna struja proizvodi turbulenciju, a time i šum koji počinje neposredno nadovezan na prvi ton i traje nepromijenjen do kraja sistole (slika 20.1).

Dijastolički šumovi također se međusobno razlikuju po načinu i vremenu nastanka i po akustičkim obilježjima. Mezodijastolički, niskofrekventni, bubnjajući šum nastaje u sredini trajanja dijastole pri povećanju protoka kroz atrioventrikularno ušće, npr. kod većih lijevo-desnih šantova, ili uz stenozu mitralnih ili trikuspidalnih zalistaka. Protodijastolički šum nastaje rano u dijastoli, visoke je frekvencije, nadovezuje se neposredno na drugi ton i postupno

Previous page

Next page